Wprowadzenie
22 maja 2023 roku w Polsce weszła w życie długo oczekiwana ustawa o fundacji rodzinnej. Mechanizm ten miał pozwolić przedsiębiorcom na sprawne zarządzanie zgromadzonym majątkiem, zachowanie sukcesji i reinwestowanie zysków bez nadmiernego obciążenia podatkowego. Po dwóch latach od startu tej regulacji warto przyjrzeć się, jak Polacy korzystają z nowej instytucji prawnej. Na podstawie raportu Business Insider Polska we współpracy z dr. Moniką Tomczykowską i bankiem PKO Bank Polski omówimy:
- liczbę zarejestrowanych fundacji rodzinnych i czas oczekiwania na rejestrację,
- profil i wiek fundatorów oraz geograficzny rozkład fundacji,
- strukturę aktywów zgromadzonych w fundacjach,
- wyzwania proceduralne (np. współpraca z bankami),
- i wreszcie – kluczowe wnioski oraz tezy na przyszłość.
Skala zjawiska: ile fundacji rodzinnych już działa?
Na dzień 30 kwietnia 2025 r.:
- 386 wniosków o wpis do rejestru fundacji rodzinnych w sądzie w Piotrkowie Trybunalskim,
- 2 529 fundacji wpisanych do rejestru,
- średni czas oczekiwania na rejestrację: 8 miesięcy,
- 4 wnioski zwrócone (1 odrzucony, 3 oddalone).
„Fundacja weszła w życie 22 maja 2023. Złożono 386 wniosków, a wpisano już 2 529 fundacji” – przypomina prowadzący.
Mimo że proces rejestracji może trwać nawet osiem miesięcy, fundacja rodzinna działa już w organizacji od momentu podpisania aktu założycielskiego. To pozwala przedsiębiorcom nie czekać na formalny wpis, lecz od razu korzystać z dobrodziejstw nowej instytucji – np. wypłaty zeszłorocznego zysku ze spółki bez podatku poprzez wniesienie go do fundacji.
Kim są fundatorzy i gdzie zakładają fundacje?
- Średni wiek fundatora: 51 lat
- Zakres wieku: od 20 do 88 lat
- Płeć: 24% fundacji założyły kobiety
- Liczba fundatorów: w 74% przypadków – jeden fundator
Rozkład geograficzny
| Województwo | Liczba fundacji |
|---|---|
| mazowieckie (Warszawa) | 540 |
| śląskie | 200 |
| dolnośląskie | 180 |
| … | … |
Najwięcej fundacji (540) zarejestrowano w samej Warszawie – naturalnie, bo tu swoje siedziby ma najwięcej dużych przedsiębiorstw.
Co trafia do fundacji rodzinnej? Struktura portfela aktywów
| Klasa aktywów | Udział w portfelu fundacji |
|---|---|
| Akcje (dywidendy, zyski) | 57% |
| Obligacje | 15% |
| Nieruchomości | 12% |
| Inwestycje alternatywne | 14% |
| Gotówka | 2% |
Dominują przede wszystkim akcje – nie dziwi fakt, że fundacje inwestują w papiery wartościowe, skoro dywidendy i zyski kapitałowe mogą być wypłacane fundacji bez podatku. Nieruchomości i obligacje pełnią rolę dywersyfikacyjną, a gotówkę trzymają tylko jako rezerwę.
Gdy rejestracja idzie… do banku! Procedury i wyzwania
Fundacja rodzinna, aby funkcjonować, potrzebuje rachunku bankowego. Procedura
- W organizacji: akt założycielski + statut + lista beneficjentów + dokumenty organów → założenie konta (łącznie z wnioskiem o NIP i REGON),
- Po rejestracji: odpis z sądu (oryginał) + odpis z Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych → pełna relacja z bankiem.
Banki coraz chętniej finansują fundacje rodzinne (kredyty inwestycyjne), opierając się na trzech filarach:
- klarowny cel finansowania,
- realne źródło spłaty (dywidendy, czynsze),
- adekwatne zabezpieczenia.
Interpretacje podatkowe: czy fiskus potwierdza ulgowe rozwiązania?
Do końca kwietnia 2025 r. wydano 465 interpretacji indywidualnych dotyczących fundacji rodzinnych, z czego:
- 79% potwierdziło stanowisko wnioskodawcy jako prawidłowe (często w zakresie CIT, ESOP, VAT).
- W 2024 r. wydano 319 interpretacji, w 2025 (I–IV) już 33.
„Jeżeli jest choć cień wątpliwości co do opodatkowania, warto złożyć wniosek o interpretację” – radzi prowadzący.
To gwarancja bezpieczeństwa przy wnoszeniu do fundacji np. nieruchomości, udziałów czy środków pieniężnych (PIT/CIT).
Śródtytuły tematyczne
- Start i popyt na fundacje rodzinne
- Profil przedsiębiorcy–fundatora
- Geografia nowych fundacji
- Portfel aktywów: akcje, obligacje, nieruchomości
- Rejestracja i bank: jak założyć konto?
- Bezpieczeństwo podatkowe: interpretacje fiskusa
- Luka informacyjna i kolejne kroki przedsiębiorców
Wnioski:
- Ogromne zainteresowanie – po dwóch latach złożono prawie 400 wniosków, wpisano ponad 2 500 fundacji.
- Elastyczna instytucja – fundacja może działać od razu w organizacji, bez czekania na rejestrację.
- Przewaga podatkowa – PIT/CIT od wniesienia majątku do fundacji rodzinnej nie występuje; jedynie VAT (np. na nieruchomości) wymaga uwagi.
- Zaufanie fiskusa – 79% interpretacji potwierdza prawidłowość rozwiązań stosowanych przez przedsiębiorców.
- Różnorodność aktywów – dominują akcje (dywidendy i zyski), ale istotna rola obligacji i nieruchomości.
- Wzrost kompetencji – banki coraz lepiej rozumieją specyfikę fundacji rodzinnych i oferują finansowanie inwestycji.
- Potrzeba edukacji – wielu przedsiębiorców wciąż nie zdaje sobie sprawy z pełnego zakresu korzyści i procedur.
Tezy:
- Fundacja rodzinna staje się standardowym narzędziem zabezpieczenia sukcesji i reinwestycji zysków.
- Czas oczekiwania ok. 8 miesięcy nie blokuje działania – najważniejsze jest podpisanie aktu założycielskiego.
- Interpretacje podatkowe to dziś niezbędnik każdej fundacji rodzinnej.
- Duże przedsiębiorstwa i nestorzy rodzin (ok. 50+ lat) dominują wśród fundatorów.
- Instytucja zyskała silne poparcie rynku bankowego – kredyt dla fundacji jest możliwy przy jasnym planie i zabezpieczeniach.
Dlaczego warto zapoznać się z filmem?:
- Konkretne liczby – dowiesz się, ile fundacji rodzinnych zarejestrowano po dwóch latach obowiązywania ustawy.
- Procedury rejestracji – unikniesz błędów, poznając realny czas i dokumenty wymagane przez sąd.
- Aspekty podatkowe – poznasz statystyki interpretacji fiskusa i dowiesz się, kiedy warto je uzyskać.
- Finansowanie – odkryjesz, jak założyć konto dla fundacji i jakie warunki oferują banki.
- Geografia i profil fundatorów – sprawdzisz, gdzie i kto najchętniej zakłada fundacje rodzinne.
- Struktura portfela aktywów – dowiesz się, w co inwestują fundacje (akcje, obligacje, nieruchomości).
- Przykłady sukcesu – poznasz głosy liderów biznesu (np. Władysława Grochowskiego), którzy szybko wdrożyli fundację rodziną.
- Praktyczne wskazówki – od razu dowiesz się, jak podzielić majątek na firmowy, rodzinny i prywatny.
- Perspektywa rozwoju – zrozumiesz, dlaczego fundacja rodzinna będzie rosnąć w siłę w kolejnych latach.
Przydatne linki:
- Raport Business Insider Polska: https://businessinsider.com.pl
- PKO Bank Polski: https://www.pkobp.pl
- Finerto (prawo, podatki i finanse): https://finerto.pl
- Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych: https://www.crbr.podatki.gov.pl
- Materiał o fundacji Freza i Friza: https://youtu.be/… (link w opisie filmu)
- Zapis i nagranie webinaru „Fundacja Rodzinna – niezbędnik czy pułapka?” – link w opisie filmu
Mam nadzieję, że to opracowanie pomoże Ci w pełni zrozumieć, jak działa fundacja rodzinna w Polsce i jakie korzyści możesz dzięki niej osiągnąć.