https://www.youtube.com/watch?v=2g6pF9u5eqk
Wprowadzenie
Rozmowa Piotra Zychowicza („Historia Realna”) z Markiem Budziszem (Strategy&Future) obejmuje: kulisy prośby Wołodymyra Zełenskiego o ustanowienie strefy zakazu lotów na początku inwazji 2022 r. i reakcję NATO/USA; konsekwencje polityczne i militarne idei „zdobycia przestrzeni powietrznej” w ewentualnym konflikcie ograniczonym; najnowszą falę rosyjskich uderzeń na ukraińską infrastrukturę energetyczną; możliwe kierunki rozmów dyplomatycznych (aktywa rosyjskie, rola Belgii, Węgier); przebudowę europejskiej architektury bezpieczeństwa (Joint Expeditionary Force, oś Berlin–Londyn–Ankara, Eurofightery dla Turcji); dylemat roli Polski (bufor/zderzak) i scenariusze „małej agresji”; sygnały z USA (retoryka Pentagonu, potencjalny wektor Wenezuela, gra o ceny ropy) oraz długoterminową kalkulację rosyjskich elit (ropa, Azja Środkowa, „Abraham Accords”).
Wspomniane podmioty i serwisy (linki):
Historia Realna – https://historiarealna.pl
Strategy&Future – https://strategyandfuture.org
Civil Defense (inicjatywy i szkolenia) – (ramię S&F, komunikacja przez S&F i kanały społeczności)
Militaria.pl – https://www.militaria.pl
Legimi – https://www.legimi.pl
KFD – https://www.kfd.pl
Catering Pomelo – https://pomelo.pl
Pełne opracowanie materiału
Civil Defense: po co przygotowanie cywilne?
Rozmowa startuje omówieniem projektu Civil Defense (partner medialny: Historia Realna; organizator: Strategy&Future). Cel: przygotowanie społeczeństwa na kryzysy – „nie dlatego, że wojna nadchodzi, tylko żeby jej nie było”. Materiały obejmują darmową broszurę „Przygotuj się na kryzys”, e-book dla kobiet oraz szkolenia. Marek Budzisz wskazuje, że:
- Polska nie ma spójnego systemu obrony cywilnej porównywalnego do Finlandii/Szwecji/państw bałtyckich; prace trwają, ale zbyt wolno.
- W kryzysie ciężar organizacji życia rodzin spadnie często na kobiety (mobilizacja mężczyzn do wojska, przemysłu, służb porządkowych).
- „Gdy wiemy, co robić i mamy zasoby, spada podatność na panikę i propagandę.”
- Obrona cywilna jest samopomocowa: państwo nie „obsłuży” wszystkich; społeczności lokalne muszą znać procedury i standardy.
„No-fly zone” 2022: co naprawdę znaczy „kontrola przestrzeni powietrznej”?
Punktem zwrotnym rozmowy jest relacja Jensa Stoltenberga o telefonie Zełenskiego w pierwszych dniach inwazji 2022 r. Zełenski prosił NATO o ustanowienie no-fly zone nad całą Ukrainą. USA uznały, że oznaczałoby to wojnę na pełną skalę z Rosją (w narracji: „druga wojna światowa”). Z tego wynikają wnioski:
- W NATO zdolności lotnicze są większe niż Rosji, ale użycie ich do zdobycia dominacji w powietrzu jest aktem eskalacyjnym, wymagającym jednomyślnej decyzji i realnych kontrybucji sprzętowych/personelu.
- W wariancie pełnoskalowej wojny Pakt mógłby dążyć do zdobycia przewagi w powietrzu i uruchomienia manewru sił pancernych.
- W wariancie konfliktu ograniczonego (np. „małego wtargnięcia” na wschodnią flankę) sojusznicy mogą nie chcieć eskalować do poziomu totalnej kontroli powietrznej, obawiając się rozszerzenia konfliktu.
Kluczowa teza Budzisza: nie wolno zakładać „na 100%”, że NATO użyje całości potencjału lotniczego w każdym scenariuszu. To pytanie polityczne stawiane w realnym czasie (kto rządzi w USA, dynamika wewnętrzna państw).
Wojna manewrowa vs. „wojna dronów”
- Ukraińska próba przełamania na Zaporożu (koncentracja pancerna) nie powiodła się, m.in. przez przewagę rosyjnych systemów bezzałogowych rozpoznania i nasycenie frontu.
- „Czołg przeżywa 3 minuty” to skrót medialny; fakty pozostają: manewr ciężki jest dziś trudny bez dominacji w powietrzu i przeciwdziałania rozpoznaniu/naprowadzaniu.
- W dyskusji o przyszłej wojnie w regionie nie można przenosić życzeniowo schematu „NATO szybko zdobywa niebo → klasyczny manewr pancerny” na każdy wariant eskalacyjny.
Artykuł 4, irytacja w NATO i „koalicje chętnych”
- Po incydentach z naruszeniami przestrzeni powietrznej Estonii i Polski uruchamiano konsultacje (art. 4). Sekretarz generalny Mark Rutte zwracał uwagę, że nadużywanie instrumentu obniża jego siłę odstraszania.
- Jednocześnie rośnie rola formatów regionalnych: Joint Expeditionary Force (państwa nordycko-bałtyckie, UK, Holandia) trenuje reagowanie na konflikty ograniczone. W takich scenariuszach mogą działać koalicje chętnych, nie „całe” NATO.
Rosyjskie uderzenia na energetykę Ukrainy – „zima odporności”
- Opis największego dotąd zmasowanego ataku: ~458 nośników (w tym ~300 Shahedów), ~45 rakiet (ok. 32 balistyczne), trafienia w elektrociepłownie/ESD (Kijów, Charków, Donbas).
- Skutki: ograniczenia w Kijowie (blackouty), metro w Charkowie zatrzymane; Rosja dąży do metodycznego niszczenia sektora energii, łącznie z podstacjami krytycznymi dla elektrowni jądrowych.
- Ukraina odpowiada cios za cios (np. uderzenia w rosyjskie elektrociepłownie/rafinerie). Nadchodzi najtrudniejsza zima od początku wojny.
Dyplomacja i pieniądze: aktywa rosyjskie, rola Belgii, alternatywy
- Spór o wykorzystanie zamrożonych aktywów rosyjskich w UE jako zabezpieczenia długu na Ukrainę: Belgia (ogromne ryzyko prawne; wymóg gwarancji ciągłości sankcji) hamuje prace. Słowacja (Fico) i inni sygnalizują sprzeciw.
- Węgry zabiegają o wyjątki dla importu ropy (Rosnieft/Lukoil); Niemcy uzyskały czasowe wyłączenie dla rafinerii w Schwedt.
- Alternatywa: Norwegia (fundusz państwowy ~1,5 bln USD) rozważa wydzielenie ~150 mld USD jako zabezpieczenie finansowania Kijowa.
- Budzisz: Zachód (szczególnie Europa) kupuje czas na rozbudowę zdolności (horyzont 2028–2029), co paradoksalnie wzmacnia logikę przedłużania konfliktu.
Gospodarka europejska i presja konkurencyjna
- Przemysł motoryzacyjny i chemiczny Niemiec — w problemach; producenci z Chin szybko zwiększają udział w rynku UE (zwłaszcza EV).
- Krytyka „absurdów polityki klimatycznej” UE: odwrót od węgla kontra wzrost globalnego spalania; koszt dla konkurencyjności.
- Jednocześnie USA ograniczają obecność (sygnały rotacyjne w Rumunii), wymuszając na Europie samodzielność wojskową.
Oś Berlin–Londyn–Ankara i marginalizacja Paryża
- Traktat wojskowy Niemcy–Wielka Brytania (lipiec) – pierwszy tej rangi od II WŚ.
- Równoległe zabiegi wobec Turcji: zgoda na Eurofightery (osłabienie dźwigni USA przez brak F-35 dla Ankary), a w prasie tureckiej narracja o „nowej osi w NATO”.
- Niemcy sygnalizują większą odpowiedzialność w Arktyce/Atlantyku Północnym (Islandia, GIUK gap).
- Polska – ryzyko roli „bufora/zderzaka” między osiami bezpieczeństwa; jeśli nie jest częścią nowych równoległych porozumień, może zostać pominięta w układankach reakcji na konflikty ograniczone.
Scenariusze agresji: „małe wtargnięcie” dziś, większe w 2029?
- Cytowany generał Bundeswehry Alexander Sollfrank: Rosja może dziś podjąć atak o małej skali na flankę wschodnią, a większą operację przygotowywać na okres po 2029 r. (rosnące stany osobowe, „nienaruszone” lotnictwo, wciąż liczne czołgi).
- Budzisz: ryzyko istnieje, choć bardzo bliskiego terminu nie zakłada. Klucz — gotowość do reakcji na scenariusze poniżej progu pełnej wojny.
Sygnały z USA: retoryka „trybu wojennego”, możliwy wektor Wenezuela
- Wypowiedzi sekretarza obrony USA o „roku 1939” i „przestawieniu armii na tryby wojenne” wskazują na ostrą retorykę odstraszania.
- Wenezuela: przy akumulacji sił USA w Karaibach Budzisz rozważa ograniczoną operację na rzecz zmiany władzy. Gdyby doszło do odblokowania wydobycia i wejścia firm amerykańskich, ceny ropy mogłyby długofalowo spaść, co pogorszyłoby dochody Rosji.
Azja Środkowa, „Abraham Accords” i długofalowa kalkulacja Rosji
- Rozmowy USA z przywódcami Kazachstanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu; możliwe włączanie Kazachstanu/Azerbejdżanu w logikę „Abraham Accords” (wektor antyirański, szlaki surowcowe poza Rosją).
- Jeśli w horyzoncie 10–15 lat Europa/USA zbudują alternatywy surowcowe, Rosja może utracić przewidywalną „poduszkę” dochodów z węglowodorów i impuls rozwojowy — nawet przy taktycznych sukcesach na Ukrainie.
- To presja na rosyjskie elity: „lepiej deal teraz niż degradacja cywilizacyjna później”.
Wątki dodatkowe i stałe elementy programu
- Zachęty do wsparcia kanału i partnerów: Militaria.pl, Legimi, KFD, Pomelo; społecznościowe wsparcie (Patronite/YouTube), księgarnia HistoriaRealna.pl.
- Zapowiedzi spotkań (np. Bydgoszcz – 15–16 listopada), autopromocja książek Marka Budzisza (Samotność strategiczna Polski, Obywatelska armia Rzeczypospolitej, Pauza strategiczna).
- Podsumowanie leitmotivu odcinka: czy NATO ryzykuje „II wojnę światową” w obronie sojusznika w scenariuszu ograniczonym?
Wnioski
- Nie wolno zakładać automatycznej dominacji NATO w powietrzu w scenariuszach konfliktu ograniczonego — decyzja jest polityczna i obarczona ryzykiem eskalacji.
- Rosja prowadzi wojnę wyniszczeniową przeciw energetyce Ukrainy; zima będzie testem odporności obu stron.
- Europa realnie buduje zdolności i zarządza czasem (2028–2029); rośnie rola formatów regionalnych i „koalicji chętnych”.
- Polska musi aktywnie wpiąć się w nowe układy bezpieczeństwa, by uniknąć roli bufora/zderzaka.
- USA sygnalizują twardą postawę globalną i mogą rozgrywać wektory surowcowe (np. Wenezuela) dla długoterminowego osłabienia rosyjskich dochodów.
- Długofalowa gra o szlaki energii i partnerów w Azji Środkowej może przesądzić o trajektorii Rosji bardziej niż krótkoterminowe ruchy na froncie.
Tezy
- No-fly zone = de facto wojna NATO–Rosja; stąd odmowa w 2022 r. i wniosek: w przyszłych kryzysach decyzja o „zdobyciu nieba” nie jest oczywista.
- Konflikt ograniczony to najbardziej prawdopodobny wektor ryzyka na wschodniej flance — trzeba budować odstraszanie i zdolności pod ten wariant.
- Systemy bezzałogowe/rozpoznanie redefiniują pole walki; klasyczny manewr pancerny bez przewagi w powietrzu jest ekstremalnie kosztowny.
- Finansowanie Ukrainy jest węzłem polityczno-prawnym; Norwegia i mechanizmy alternatywne mogą zastąpić sporne aktywa rosyjskie.
- Berlin–Londyn–Ankara to realna oś wzmacniania zdolności „tu i teraz”; Paryż bywa omijany w wybranych wektorach.
- Presja na ceny ropy i objazd Rosji w łańcuchach surowcowych to strategia długiego horyzontu, która może zmienić rachunek elit rosyjskich.
Dlaczego warto zapoznać się z filmem?
- Precyzyjne rozbicie na scenariusze eskalacyjne (pełnoskalowy vs. ograniczony) i ich konsekwencje.
- Rzeczowe ujęcie „no-fly zone” jako aktu wojny, a nie prostego „włączenia parasola”.
- Aktualny obraz wojny dronów/rozpoznania i wpływu na manewr lądowy.
- Kulisy finansowania wojny, aktywa rosyjskie, rola Belgii/Węgier/Norwegii.
- Analiza architektury bezpieczeństwa: JEF, oś Berlin–Londyn–Ankara, miejsce Polski.
- Makroekonomiczne tło: słabnięcie przemysłu UE, konkurencja Chin, polityka klimatyczna vs. realia.
- Globalny kontekst USA: retoryka Pentagonu, Wenezuela i cena ropy jako narzędzie presji na Rosję.
- Perspektywa 10–15 lat: Azja Środkowa, „Abraham Accords”, trajektoria Rosji poza bieżącym frontem.