Wprowadzenie

Opracowanie obejmuje pełny, szczegółowy przegląd wykładu dr. Jacka Bartosiaka poświęconego przeobrażeniom ładu światowego, sporom systemowym USA–Chiny, pozycji Europy i Polski, a także scenariuszom geopolitycznym związanym z wojną na Ukrainie, rolą dolara, przebudową finansów globalnych oraz konsekwencjami dla biznesu, społeczeństw i państw. Cytaty przytaczane są w cudzysłowie.

---

Pełne opracowanie materiału

Zmiana epoki: od „końca historii” do rywalizacji systemowej

Wykład otwiera teza o rozpadającej się iluzji świata po 1945 r. i po 1991 r. Uporządkowany system handlu i finansów oparty na amerykańskich zasadach (Bretton Woods → petrodolar) wyczerpuje się. Pada stwierdzenie: „Ten świat się kończy nieodwracalnie”. Przyczyną są siły strukturalne: różnicująca się produktywność, która zmienia sprawczość państw i elit. Politycy są „wpięci” w te siły — „nie są demiurgami”.

Fakt: globalizacja lat 90. i 2000. ugruntowała dolara, instytucje finansowe i dominację anglosaską.
Ocena rozmówcy: dotychczasowa metodologia oceny siły (PKB nominalne w USD, giełdy, finansjalizacja) jest „skrzywiona” i nie oddaje realnej mocy przemysłowej.
Scenariusz możliwy: zdecentralizowany ład, w którym nie ma jednego „szeryfa”, rosną bloki i imperia regionalne.

Główna sprzeczność: USA vs. Chiny i spór o reguły

Kluczowy wątek to wojna systemowa o reguły wymiany, technologie, marże i standardy. Chiny „nie uznają” reguł narzuconych po II wojnie; USA odpowiadają sankcjami technologicznymi i presją na sojuszników. Ujęte syntetycznie:

• USA: przewaga finansowa, sieć sojuszy, broń dolara, wojsko, ale erozja bazy przemysłowej i zależność od finansjalizacji.
• Chiny: bardzo duża baza przemysłowa, rosnąca technologia (AI na poziomie z USA), kontrola kapitału przez politykę.

Cytat: „Na wojnach decyduje produkcja materiałowa… a nie pieniądze fiat”.

Brexit i pozycja Wielkiej Brytanii

Bartosiak ocenia Brexit jako błąd długoterminowy dla UK: „Nie da się utrzymać City bez ruchu ludzi i towarów z kontynentu”. Kontekst historyczny: memorandum Crowe’a z początku XX w. — imperium morskie nie może nadużywać blokad/sankcji, bo tworzy koalicję przeciw sobie. Teza: USA dziś łamią tę regułę, co generuje kontrkoalicje.

Koniec jednolitego Zachodu? Opcja „wielkiego dealu” Europa–Chiny

Zarysowany zostaje alternatywny scenariusz: niemiecki biznes „dojrzewa” do układu z Chinami (handel w zamian za „pokój na Ukrainie”). W takiej układance Wielka Brytania mogłaby znaleźć się „po drugiej stronie” niż Polska, jeśli pójdzie ściśle z USA.

• Fakt: wewnątrz Zachodu nasilają się spory o koszty, sankcje, łańcuchy dostaw, energię.
• Scenariusz możliwy: pęknięcie transatlantyckie na tle interesów przemysłowych Europy.

Chaos finansów i dług USA

Wątek finansowy: przewartościowanie systemu dolara, „reset” długów, bańki i spekulacje. Przywołanie opinii znanych inwestorów o możliwym „upadku dolara” ma funkcję ilustracyjną nastrojów. Konkluzja: niepewność i „inny system finansowy świata” niezależnie od tego, kto „wygra”.

Produktywność, etyka pracy i finansjalizacja

Omówiono różnice między anglosaskim kapitalizmem (prymat kapitału, dywidendy, giełdy) a kontynentalnym (większa ingerencja polityki, planowanie). Krytyka erozji klasy średniej w USA/UK i „oderwania etosu pracy od kapitału”. Cytat: „Za dużo prawników, za mało inżynierów”. Wniosek normatywny prelegenta: konieczność reindustrializacji i zmiany dystrybucji szacunku na rzecz inżynierii.

„Ustawienia fabryczne świata”: imperia i strefy wpływów

Powrót do logiki rdzeń–peryferie: silne rdzenie narzucają normy i bezpieczeństwo. Zachowanie Trumpa interpretowane jako twarda redystrybucja kosztów i wpływów („rozlicza inaczej”).

Życie w czasie wojen systemowych

Wskazanie, że „toczy się normalne życie” nawet w turbulencjach. Klucz: świadomość, że geopolityka jest surową matką makroekonomii – decyzje biznesowe i osobiste powinny ją uwzględniać.

Polska, NATO i wojna na Ukrainie

• Fakt: Polska wspierała Ukrainę (sprzęt, logistyka), trwa wojna hybrydowa Polski z Rosją.
• Ocena rozmówcy: zbrojenie Polski prowadzone „nieudolnie”; potrzebna transformacja myślenia o wojnie (dronaizacja, uderzenia dalekiego zasięgu, wzór ukraiński).
• Scenariusz możliwy: brak rosyjskiej zdolności do zajęcia Warszawy; realne incydenty hybrydowe, eskalacja na rubieżach lub w państwach bałtyckich; bezpieczeństwo regionu wymaga sojuszu funkcjonalnego (PL–UA–RO–TR–SE–FI), mniej polegania na „starym NATO”.

W kwestii „wojny za 2 lata” prelegent stwierdza: „Ja mam inny pogląd na ten temat… wojna hybrydowa mocna grozi nam bardzo rychło…”.

Polska – szansa na skok rozwojowy

Podkreślona zostaje szansa: transformacja pola walki (robotyzacja, drony, technologie dual-use) i polsko-ukraińska kooperacja przemysłu. Postulat: pełna deregulacja innowacji dual-use („ustawa Wilczka 2.0”), odsunięcie biurokracji i spółek Skarbu Państwa.

CPK i „Nowe Miasto”

Autor przypomina swój udział koncepcyjny w CPK jako narzędziu geopolitycznym: „koło zamachowe”, zrywanie peryferyjności, łączenie „catchmentów” (Warszawa–Łódź–Stanisławów). Teza: potencjał większy niż Berlin/Brandenburgia przy sprawnym zarządzaniu.

Wymiana elit i „dzieci gwiezdnego czasu”

Pada pytanie o wymianę elit. Odpowiedź: jeśli nie nastąpi „rewolucja” w elitach (kompetencyjna), nie wykorzystamy szansy; elity uformowane w „czasie prymatu amerykańskiego” nie są przygotowane na samodzielność.

AI, robotyzacja i dochód podstawowy

Scenariusze: rewolucja AI w USA może przywrócić dynamikę, ale nie odbuduje dawnej zdolności projekcji siły w Eurazji. Chiny „na podobnym poziomie” w AI. Bardzo prawdopodobny powszechny dochód podstawowy; „praca będzie dobrem”, napięcia społeczne wzrosną. Możliwy nowy ustrój polityczny.

Wątki osobiste i inwestycyjne

Deklaracja: „Nie mam zamiaru się nigdzie ruszać. Uważam, że przyszłość jest w Polsce”. Inwestycje: dzieci, nieruchomości w Polsce, projekt Play of Buffalo (gra strategiczna – demo na Steam). Wskazanie na rolę „polskich firm” i konieczność łączenia kompetencji inżynieryjnych z miękkimi (relacyjność, negocjacje).

Polityka wschodnia i komunikacja z Białorusią

Krytyka braku kanałów komunikacji z Mińskiem; postulat prowadzenia własnej polityki wschodniej („jak Turcy”), zamiast „światłem odbitym Zachodu”.

---

Wnioski

• Świat po 1945/1991 w dotychczasowym kształcie się kończy; trwa wojna systemowa o reguły.
• Produkcja materialna i zdolności przemysłowe znów są kluczowe; finansjalizacja Zachodu osłabiła klasę średnią i bazę mocy.
• Europa może rozważać układ z Chinami; spójność Zachodu nie jest dana.
• Polska ma realną szansę na skok rozwojowy przez technologie dual-use, ale wymaga to deregulacji i kompetentnych elit.
• Bezpieczeństwo regionu należy budować funkcjonalnie (PL–UA–RO–TR–SE–FI), przy świadomości ograniczeń USA.
• AI/robotyzacja zmieni gospodarkę i ład społeczny (możliwy dochód podstawowy).
• CPK i integracja wewnętrzna to narzędzia zrywania peryferyjności.

Tezy

• „Ten świat się kończy nieodwracalnie” — dotychczasowy ład dolarowo-globalistyczny nie wróci.
• Realna przewaga rozstrzyga się w przemyśle, nie w bilansach finansowych.
• Europa kontynentalna ma inne interesy niż anglosaski rdzeń; możliwy układ Europa–Chiny.
• Polska powinna liczyć na siebie, rozwijać zdolności uderzeń dalekiego zasięgu i technologie dronowe.
• Deregulacja dual-use i nowe elity to warunek skoku rozwojowego.
• AI nie przywróci dawnego prymatu, ale wymusi nowy kontrakt społeczny.

Dlaczego warto zapoznać się z filmem?

• Kompleksowy, syntetyczny obraz przebudowy ładu światowego.
• Praktyczne konsekwencje dla biznesu: łańcuchy dostaw, marże, ryzyko regulacyjne.
• Klarowna analiza opcji dla Europy i możliwych pęknięć transatlantyckich.
• Konkretny program dla Polski: deregulacja, drony, robotyzacja, CPK.
• Trzeźwe ujęcie wojny na Ukrainie i wpływu na bezpieczeństwo regionu.
• Wgląd w filozofię produktywności i potrzebę powrotu do inżynierii.
• Rzetelne omówienie AI/UBI jako sił zmiany ustrojowej.
• Inspiracja do działania mimo chaosu: „toczy się normalne życie”, decyzje trzeba kalibrować do geopolityki.