Wprowadzenie

Autorzy zapowiadają, że 72 godziny tylko na wodzie może brzmieć ekstremalnie, ale ich własne doświadczenia to zmieniły. Pada deklaracja: „po 48 godzinach nagle przyszła niesamowita energia”, a to był „tylko jeden z licznych efektów”. Obiecują konkretny protokół 72‑godzinnego postu, wyjaśnienie co dzieje się w organizmie dzień po dniu, wskazówki jak się przygotować oraz jak zakończyć. Zapowiadają też, że „dzień po trzydniowej głodówce” wydarzyło się coś zaskakującego — w dalszej narracji utrzymują napięcie wokół tego wątku.

Rys historyczny postu i „dlaczego w ogóle?”

Autorzy akcentują, że post nie jest współczesnym wynalazkiem, ale praktyką obecną od starożytności i — cytując własny raport — „narzędziem w terapii chorób metabolicznych” oraz elementem codzienności w sytuacjach ograniczonego dostępu do pożywienia. Odwołują się do raportu Fundacji Bracia Rodzeń o poście przerywanym i insulinooporności (aktualizacja na 2025 r.; portal: BraciaRodzeń.pl).

Padają klasyczne nazwiska i ujęcia historyczne (z zachowaniem tonu i dygresji):

Hipokrates: „Jeśli człowiek mało je i pije, to nigdy nie zachoruje.” Dodatkowo zalecał post w chorobie: „Jeżeli jesteś chory, to pość, a potem wszystko inne przyjdzie samo.”
Sokrates (w anegdotycznym przytoczeniu): miał nazywać „barbarzyńcami” tych, którzy jedli więcej niż dwa razy dziennie.
Paracelsus: post jako „największy lekarz, wewnętrzny lekarz człowieka”, a wręcz „chirurgia bez noża”.
Leonardo da Vinci — według autorów zwolennik wstrzemięźliwości i samokontroli poprzez ograniczanie jedzenia (bez promowania pełnego weganizmu).
Benjamin (czyt. Benżamin) Franklin: „Najlepszym lekarzem jest odpoczynek, spokój i post.”
Mark Twain — żartobliwie przeplatany lapsusem „Marek Buton/Benjamin Button” — miał uważać, że kilkudniowy post poprawia jasność myślenia i koncentrację.

Współczesny kontekst: w epoce „żarcia od rana do nocy” i zaleceń częstego jedzenia, autorzy podkreślają sprzeczność z fizjologią: w chorobie apetyt naturalnie spada, co wg nich nie powinno być kontrowane „tostami i papkami ryżowymi”, lecz pozwoleniem organizmowi na regenerację.

Pada też wyraźna krytyka popularnych porad typu: „licz kalorie i jedz mniej, nawet jeśli w McDonaldzie — zamiast podwójnego Big Maca weź cheeseburgera i małe frytki.” (Przywołanie marki: McDonald’s Polska).

Lekarze, dyżury i szpital — „post dzieje się sam”

Anegdota: wielu lekarzy boi się słowa „post”, ale… na dyżurach często nie jedzą z powodu interwencji i natłoku obowiązków — co jest faktycznym postem. Z drugiej strony — dygresja osobista — pada wyznanie o „dwóch jogurtach Jogobella i dwóch pszennych bułeczkach” na dyżurze, a nawet, że jeden z prowadzących „prędzej zarzuci baton Bounty” niż nie zje. Kontrast ma pokazać, że w praktyce post bywa naturalnym elementem pobytu w szpitalu (np. przed/po kolonoskopii pacjenci nie jedzą nawet kilka dni).

„Post od mediów” oraz IF jako styl życia

Pada sugestia „postu od mediów” — detoksu od sugestywnego przekazu. Dla wszystkich za to IF (intermittent fasting) ma być „naturalnym” wariantem: kiedyś to, co dziś nazywa się postem przerywanym, było normą.

Anegdota socjologiczna: w latach 90. w Polsce „10‑godzinne okno żywieniowe” było typowe: śniadanie — obiad — kolacja, a dzieci kończyły dobranocką o 19:00 i o 19:15 były w łóżkach; kolacja często ok. 18:00. Dziś autor zaleca okno 10‑godzinne np. zestresowanym kobietom, formułując to wprost: „U pani będzie okienko 10‑godzinne”.

Typy postów: od IF po 72 h (i dalej)

IF / post przerywany: np. 16/8 albo łagodne 10/14 — jako styl życia.
24 h — „Tadam, logika”: od obiadu do obiadu (lub innego stałego posiłku), raz w tygodniu po adaptacji.
48 h — kolejny etap.
72 h — główny temat filmu. Autorzy „nie są zwolennikami postów dłuższych niż trzy dni”, a na pewno nie promują rekordu 382 dni.

Rekord 382 dni — przypadek Angusa Barbieriego

Przytoczony jest przypadek Angusa Barbieriego, 27‑latka (1965 r.), 206 kg na starcie, który prowadził post 382 dni, pijąc kawę, herbatę, wodę, z suplementacją witamin i elektrolitów; schudł do 82 kg, a po 5 latach utrzymywał wagę. Autorzy podkreślają, że przypadek opublikowano w „Postgraduate Medical Journal” (1973) i komentują z humorem zarzut „skąd energia?”: „z energii kosmicznej”, po czym doprecyzowują: chodzi o tkankę tłuszczową. Źródło naukowe: Postgraduate Medical Journal (open access).

Pada obrazowe porównanie: w jego spodniach zmieściłoby się kilka osób.

Przygotowanie do 72‑godzinnego postu (protokół autorów)

Założenie kluczowe: zanim wejdziesz w post 3 doby, zaadaptuj się do niskich węglowodanów (LCHF/keto), bo łatwiej kontrolować grelinę (głód) i przełączyć paliwo z glukozy na kwasy tłuszczowe/ketony. Proces:

IF (okno 10–16 h postu) →
OMAD (One Meal A Day — jeden posiłek dziennie) →
24 h →
72 h (dopiero po tych krokach).

(Uwagi o OMAD jako definicji nurtu znajdziesz w opracowaniach popularnonaukowych; w filmie OMAD jest przywołany jako etap adaptacji).

Uzupełnianie niedoborów przed startem:

Magnez (autorzy nie podają marki; zalecają formę i dawkę patrz niżej),
Witamina D,
Sód — woda z solą kłodawską („żeby nie zabrakło sodu”).

Autorzy nazywają to wprost „przygotowaniem do metody odchudzania braci Rodzeń” (link do portalu i oferty edukacyjnej).

Przebieg 72‑godzinnego postu —

fazy godzinowe

0–12 godzin: wyczerpywanie glikogenu i „zjazd”

Źródła energii: najpierw glikogen wątrobowy (mięśniowy pomijany jako „paliwo lokalne”), zwykle wyczerpuje się ~do 12 h.
Insulina spada, co jest sygnałem hormonalnym do uruchomienia lipolizy („nie siła woli, tylko hormon”).
Odczucia: głód, senność, rozdrażnienie, ból głowy, zwłaszcza gdy dzień wcześniej zły sen lub odstawienie kawy.
Uwaga praktyczna: nie przerażać się tym etapem — to „przeprawa”, a nie motylki w brzuchu.

12–24 godziny: hormony i ketony, pierwsza „euforia”

HGH (hormon wzrostu), adrenalina, noradrenalina, glukagon — zaczynają rosnąć.
Ketony (BHB): mierzalny wzrost, > 0,5 mmol/L (wspomniany „ketometr”).
Subiektywnie: „niesamowita energia i świeżość umysłu”.
Aktywność: ruch przyspiesza wejście w ketozę (opowieść: poranne biegi o wschodzie słońca skracały „dojście do euforii”, bo szybciej opróżniał się glikogen i spadała insulina).

24–48 godzin:

„okres oczyszczania”

— autofagia

Autorzy mówią o nasileniu autofagii (oczyszczaniu komórkowym, w tym mitofagii), przywołując Nagrodę Nobla 2016 dla Yoshinoriego Ōsumi za odkrycia mechanizmów autofagii (badania na drożdżach → wnioski dla komórek eukariotycznych).
Pada komentarz do „dyskredytowania autofagii bo ‘na drożdżach’” i ironia nt. nadużywania etykietki Evidence‑Based Medicine („to zaraz przestaniemy oddychać, bo nikt nie zrobił badania”).
Stwierdzają, że autofagia zachodzi codziennie (nawet bez postu), ale dużo słabiej; częste jedzenie „nastawia organizm na metabolizowanie, a nie na regenerację”.
Pada odwołanie do materiału wideo pokazującego mechanizm (tu w filmie „pokażmy” — w opracowaniu zaznaczamy, że autorzy odsyłają do ilustracji).
Wniosek autorów: to m.in. dlatego 72‑godzinne głodówki u osób z chorobami autoimmunologicznymi mogą sprzyjać remisji — przez obniżenie insuliny i oczyszczanie z uszkodzonych komórek (ich teza).
Uwaga: dla części osób „efekt WOW” może pojawić się dopiero po 48 h.

Pada ramowa obserwacja: „każdy schemat postu jest dobry, ale im dłużej nie jesz, tym silniejszy efekt na masę” (wspomniane bez wartościowania).

Głód wg ich obserwacji szczytuje ok. 48 h, a w 3. dobie zanika. Mózg „przełącza się” na ~80% energii z ketonów — „lepsze paliwo”, „czystość myślenia”. Pada wątek „insulinooporności mózgu” i chorób demencyjnych; autorzy mówią o wzroście BDNF (czynnik neurotroficzny), neuroplastyczności i poprawie nastroju.

48–72 godziny: konsolidacja i… trudności

Mechanizmy się potęgują: niska insulina, wysokie ketony, odwracanie insulinooporności (wątek stłuszczenia wątroby).
Nie zawsze lekko: mogą pojawić się zawroty, ból głowy, uczucie zimna, a czasem — doświadczenie autora — „po 48 h czułem, że to nie ten dzień” i przerywał (podkreślona autoreguluacja: „mamy naturalny wewnętrzny język: jedz/nie jedz/śpij/nie pracuj/wyjedź w Bieszczady”).
Krytyka „mentliku” tworzonego — zdaniem autorów — przez mainstream i korporacje (spożywcze/farmaceutyczne): im większy chaos w przekazie, tym łatwiej „przeciągnąć konsumenta”. Pada odwołanie do udziału w konferencji konsensusowej o uzależnieniu od jedzenia w Londynie (bez szczegółów bibliograficznych).
Zanik mięśni? Kontrują: ketony i wzrost HGH mają działać protekcyjnie na mięśnie; dygresja: „zaniki są po Ozempiku, nie po poście?” — żartobliwy przytyk do GLP‑1, z zastrzeżeniem, że to ich opinia w rozmowie.

Zestawienie korzyści metaboliczno‑hormonalnych (wg autorów)

Spadek insuliny → lipoliza i użycie tkanki tłuszczowej.
Wycofywanie insulinooporności przez przewlekłe obniżenie insuliny.
Wzrost HGH (hormonu wzrostu).
Wzrost adrenaliny/noradrenaliny (adaptacyjny mechanizm „podkręcenia” energii).
Wysoka produkcja ketonów dla mózgu i tkanek — „lepsze paliwo niż glukoza”; ostrzeżenie, by nie mylić ketozy odżywczej z kwasicą ketonową.
Działanie przeciwzapalne ketonów (autorzy odsyłają do własnych treści o stanie zapalnym).
BDNF ↑ → neuroplastyczność, regeneracja neuronów, nastrój.
Mitofagia → wymiana starych mitochondriów.

Objawy w trakcie postu i „co robić?”

Ból głowy — najczęściej niedobór sodu. Rozwiązanie: szklanka wody + łyżeczka soli kłodawskiej; alternatywnie ssanie kryształków soli (np. himalajskiej), a nawet „połykanie jak tabletki” (dosłowna dygresja).
Zawroty/osłabienie — brak adaptacji, zbyt intensywny trening, stres. Rozwiązanie: odpuścić intensywny wysiłek, elektrolity, praca nad stresem.
Mdłości/„ssanie” w żołądku — tipy: zakwasić wodę sokiem z cytryny, ciepła woda, napar (rumianek), jeśli nie trzymamy się „tylko wody”. Anegdota: „post na M&Msach” — ironiczna wrzutka.
Kurcze/bóle mięśni — typowo niedobory Mg/K/Na.
- Magnez: cytrynian, 300–400 mg jonów Mg/d, w 2 dawkach podzielonych (autorzy mówią „z głowy”).
- Potas: ostrożnie — w trakcie postu ryzyko podrażnienia śluzówki żołądka; brak potasu kojarzą z zaburzeniami rytmu → sygnał do przerwania i uzupełnienia.
Uczucie zimna/dreszcze — spowolnienie tempa przemiany i wejście w ketozę. Rozwiązania: ciepły ubiór, spacer, (drugi autor dodaje) ciepły prysznic i delikatne rozciąganie.
„Zbyt szybki spadek glukozy” (szczególnie u cukrzyków na lekach) — KONIECZNY plan z lekarzem i modyfikacja leków hipoglikemizujących. Bez leków: jeśli autentyczna hipoglikemia z objawami i organizm nie przełącza się na ketony — przerwać i najpierw adaptacja do LCHF. Pada obserwacja z CGM: czasem glukoza 55–60 mg/dl bez objawów — po chwili ustępuje, gdy organizm się przełączy.

Jak zakończyć 72 h (refeed)

Rekomendacje autorów:

„Rosół” na początek + mięso z rosołu.
Jajka, warzywa niskowęglowodanowe.
Nie przejadać się; dobrze „zrobić to na dwa razy”.
Pada też ostrzeżenie: „niemal 100% osób po takim poście ma biegunkę” — zwykle niebolesną i przejściową — traktują to jako normalne.

„Protokóły” z końcówki filmu (jak w planszach)

24/0 — od kolacji do kolacji, 2–3× w tygodniu; alternatywnie od śniadania do śniadania. Dla: przewlekle chorzy, „szczupli cukrzycy typu 2”, osoby z lekami do posiłków.
36/0 — dla osób chcących zredukować >10 kg, z cukrzycą typu 2 i nadwagą — „chcą szybciej schudnąć”.
42/0 — dla tych, którzy chcą >15 kg, mają T2D i utrzymujące się wysokie glikemie.

Autorzy mówią wprost: „zróbcie screeny”.

Wątki organizacyjne i linki do wspomnianych stron

Zaproszenie na wydarzenie: „13 września we Wrocławiu, Hala Stulecia — największe na świecie międzynarodowe wydarzenie o żywieniu niskowęglowodanowym; bilety na BraciaRodzeń.pl (każdy wykład tłumaczony na PL)”.
- Portal edukacyjny BraciaRodzeń.pl.
- Hala Stulecia — obiekt UNESCO, strona oficjalna.
Autofagia — Nagroda Nobla 2016 — materiały NobelPrize.org (komunikat i omówienie naukowe).
Najdłuższy post terapeutyczny — publikacja Postgraduate Medical Journal (open access) o 382‑dniowym poście.
Wspominany „McDonald” jako kontrprzykład narracji „jedz mniej, nawet jeśli fast food” — link do McDonald’s Polska.

Anegdoty, humor i styl wypowiedzi — zachowane

Zgodnie z Twoją dyspozycją zachowałem wszystkie dygresje i humor:

Historia z „euchami” i „jak zatamować krwawienie po amputacji” — „rozgrzana smoła” — jako obrazek z historii medycyny.
„Czy można bez żeńskiego członka?” — ironiczny wtręt i szybkie „zostawmy politykę”.
„Energia kosmiczna” (kontra: tkanka tłuszczowa).
„Jogobelle i dwie bułeczki” oraz „Bounty na dyżurze”.
„Post na M&Msach” — autorski żart.
„Rzuć pracę, wyjedź w Bieszczady” — jako metafora autoregulatora.

Zakończenie filmu (teaser kolejnego materiału)

Autorzy zapowiadają odcinek o stanie zapalnym oraz „diecie lwa” (bardzo konkretny plan + przykłady wycofania chorób autoimmunologicznych dzięki tej diecie) — „W tym filmie dostaniesz mnóstwo wiedzy… o diecie lwa.”

Wnioski

Film przedstawia pełny, praktyczny protokół 72‑godzinnego postu: przygotowanie (LCHF, elektrolity), fazy 0–12/12–24/24–48/48–72 h, objawy i konkretne działania.
Autofagia i ketogeneza są podawane jako kluczowe mechanizmy regeneracyjne; autorzy przywołują Nobla 2016 i case 382 dni w PMJ jako tło dla swoich tez.
Refeed powinien być łagodny i niskowęglowodanowy (rosół, jajka, warzywa), a krótkotrwała biegunka jest — w ich ocenie — normalna.
Post jest narzędziem, nie celem: autorzy stawiają na autoregulację („czasem przerwać po 48 h i wrócić później”).

Tezy

Organizm człowieka jest przystosowany do okresowego postu; kiedyś zbliżony rytm był normą (okna żywieniowe).
Dłuższe okna niejedzenia nasilają mechanizmy: spadek insuliny, lipoliza, autofagia, mitofagia, BDNF.
Adaptacja do niskich węglowodanów i elektrolity decydują o komforcie i bezpieczeństwie postu.
Ketony są — w ujęciu autorów — efektywnym paliwem mózgu, a ketoza odżywcza to nie to samo co kwasica ketonowa.
Mainstreamowy „mentlik” wokół postów i keto sprzyja — wg autorów — interesom korporacji, nie zdrowiu publicznemu (ich krytyczna opinia).
Nie każdy dzień jest „dniem na post” — autoregulator (sen, stres, wysiłek) ma znaczenie.

Dlaczego warto zapoznać się z filmem?

Kompletny protokół 72 h z praktycznymi krokami i strategiami „co, jeśli…”.
Rozpisanie na fazy godzinowe z objawami i kontr‑działaniami (sód, Mg, przerwanie, aktywność).
Kontekst historyczny (Hipokrates, Paracelsus, Franklin, Twain) i współczesne odniesienia (Nobel dla Ōsumi).
Case 382 dni z publikacji medycznej (PMJ) — unikatowa skala terapeutycznego postu.
Język praktyki: anegdoty z dyżurów, szpitala, życia domowego — urealniają przebieg.
Mapy „protokółów” (24/0, 36/0, 42/0) — gotowe do testów po adaptacji.
Wyraźne odróżnienie: ketoza odżywcza ≠ kwasica ketonowa.
Przydatne linki do stron przywoływanych w materiale (wydarzenie Braci Rodzeń, Hala Stulecia, Nobel, PMJ, ich portal).

72 h BEZ JEDZENIA!! JAK TO ZROBIĆ I CO SIĘ STANIE Z TWOIM CIAŁEM?