Kredyty milionów Polaków zostaną unieważnione?

Opublikowano

 

Wprowadzenie

Poniżej kompletne, neutralne opracowanie rozmowy o kredytach opartych o WIBOR, sporach sądowych i konsekwencjach opinii Rzeczniczki Generalnej TSUE (11 września) w sprawie pytań prejudycjalnych Sądu w Częstochowie (kredyt z 2019 r., już po wejściu BMR). Uczestnicy: przedstawiciel prowadzącego i prawnicy DRM Partners (Rene Pisarski, Mariusz Pilarz). Materiał zestawia perspektywę konsumentów i banków, wskazuje możliwe roszczenia oraz praktykę rynkową (aneksowanie, refinans, analiza umów).

Instytucje/portale wymienione w nagraniu (linki):

„Historycznie widzimy tą samą tendencję, że teraz ze strony banku jest mocno marketing w kierunku zniechęcania klientów, żeby coś zrobili z tym swoim kredytem.”

Pełne opracowanie materiału

Opinia Rzeczniczki TSUE (11 września) – „furtka” czy „zamknięcie”?

  • Uczestnicy wskazują, że opinia Rzeczniczki (dot. sprawy z Sądu w Częstochowie, kredyt z 2019 r.) nie jest jeszcze wyrokiem, ale:
    • Fakt: „Sambor nie jest na dzień dzisiejszy kwalifikacją do tego, żeby taką umowę podważyć”, kluczowe mają być okoliczności „dookoła WIBOR-u” (np. ryzyko zmiennej stopy, obowiązek informacyjny o faktycznych kosztach).
    • Fakt: Autorzy rozmowy zakładają, że wyrok TSUE będzie „raczej spójny” z opinią (dotychczasowa praktyka).
    • Fakt: Po ogłoszeniu opinii w mediach pojawiły się dwie narracje: kancelarie reprezentujące banki sygnalizowały „sukces” (metodologia samego wskaźnika poza badaniem sądów), a kancelarie konsumenckie – „otwarcie drzwi” do badania klauzul umownych odwołujących się do WIBOR-u.

„Generalnie jest lepiej niż się spodziewaliśmy, ale to jeszcze nie jest moment na świętowanie.”

[oznaczenia przepisów]: wątki informacji o kosztach kredytu wiążą się w rozmowie z [art. 69 Prawa bankowego] (obowiązek jasnego poinformowania o cenie usługi), a przy kredytach konsumenckich – [art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim – SKD].

Dwie „epoki” WIBOR-u: przed BMR i po BMR

  • Fakt: 2017 – rozporządzenie BMR (benchmarki) – po tej dacie inny reżim informacyjny i nadzorczy wskaźników.
  • Fakt: Pytanie prejudycjalne z Częstochowy dotyczy kredytu z 2019 r. – już w reżimie BMR.
  • Ocena (z dyskusji): część środowiska twierdzi, że BMR był odpowiedzią na niedostateczne informowanie wcześniej; uczestnicy wskazują przyspieszoną edukację ekonomiczną społeczeństwa dopiero przy dynamicznych zmianach stóp.

Obowiązek informacyjny i zrozumiałość ryzyka

  • Fakt: W rozmowie wielokrotnie pada, że bank powinien poinformować „w sposób zrozumiały i wyczerpujący” o cenie usługi ([art. 69 Prawa bankowego]).
  • Fakt: Padają przykłady rozbieżności między harmonogramami z symulacji a realnym obciążeniem (wysoki udział odsetek, niska spłata kapitału).
  • Fakt: Zwrócono uwagę, że nawet pracownicy banków miewają trudności z wytłumaczeniem czym jest WIBOR oraz jak jest wyliczany.

„Czy jak pracownik bankowy nie jest dzisiaj w stanie powiedzieć jak wyliczany jest WIBOR… to czy mógł w sposób zrozumiały wytłumaczyć swojemu klientowi, czym jest WIBOR, jak sam nie wie.”

WIBOR – metodologia, fixing, praktyka i porównania

  • Fakt: Rozmówcy wskazują, że większość banków kwotujących WIBOR ma kapitał zagraniczny; za granicą częściej korzysta się ze stałej stopy na długie okresy.
  • Fakt: Pada stwierdzenie o zapytaniach ofertowych i braku realnych transakcji jako podstawie wyceny (odniesienie do natury kwotowań).
  • Fakt: Uczestnicy przywołują GPW Benchmark (administrator) i mówią o raportowanych błędach w wyliczeniach w niektórych okresach oraz że „nie będą korygowane wstecz” (opis z rozmowy).
  • Scenariusz możliwy (z dyskusji): inne wskaźniki alternatywne do WIBOR mogą zachowywać się podobnie (wolniej rosnąć = wolniej spadać).

Link: GPW Benchmark – https://gpwbenchmark.pl

Analogii z kredytami walutowymi (CHF/EUR) – ostrożnie, ale…

  • Fakt: Rozmowa przywołuje analogiczne schematy narracyjne banków i rynkowe „zaskoczenia” klientów co do ryzyka (CHF).
  • Fakt: Pada porównanie: „skoro bank nigdy nie pożyczał między sobą (kontekst stawki), to czy powinien przerzucać cenę wyliczeń na konsumenta?” – jako pytanie prejudycjalne w innych sprawach.
  • Fakt: Wskazano, że nie należy 1:1 przenosić praktyki frankowej na WIBOR – to inne konstrukcje prawne, ale mapa sporów rośnie.

Klauzule umowne – co jest „punktem zaczepienia”?

  • Fakt: Rozmówcy odradzają „samodzielny przegląd” na zasadzie listy haseł; sugerują indywidualną analizę całej umowy, regulaminów, załączników, harmonogramów.
  • Fakt: Nie ma prostej „mapy klauzul” jak w sprawach walutowych – liczy się zestaw elementów (opis stopy, sposób naliczania, informowanie o ryzyku, symulacje, aneksy).
  • Fakt: Data umowy (przed/po BMR) ma znaczenie.

„Lepiej każdą umowę przeanalizować indywidualnie, niż… zrobić z tego produkt masowy.”

Anekso­wanie na stałą stopę i refinansowanie

  • Fakt: W czasie wysokich stóp banki proponowały aneks do stałej stopy na 5 lat (np. 7–8%).
  • Fakt: W rozmowie pada ocena, że takie aneksowanie na „szczytach” stóp bywało niekorzystne dla klienta (po późniejszych spadkach).
  • Fakt: Refinansowanie może dawać nową umowę (często bardziej „uszczelnioną” informacyjnie), ale:
    • wcześniejszy bank „zarobił” przede wszystkim na odsetkach z pierwszych lat (niska amortyzacja kapitału),
    • nowe warunki należy dokładnie porównać (okres, marża, wskaźnik, koszty),
    • możliwe skrócenie okresu przy refinansie (w celu redukcji odsetek łącznych).

SKD – Sankcja Kredytu Darmowego (kredyty konsumenckie)

  • Fakt: Przy kredytach konsumenckich (np. gotówkowych) – jeśli naruszono ustawę, możliwe jest SKD – zwrot kosztów, pozostaje do spłaty kapitał ([art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim]).
  • Fakt: To inny reżim niż hipoteczne złotowe oparte o WIBOR (tu nie stosuje się SKD).
  • Fakt: W rozmowie podkreślono, by nie mieszać reżimów prawnych (CHF vs WIBOR vs SKD).

Postępowania sądowe: czego oczekiwać (czas, zabezpieczenia, strategia)

  • Fakt: Czasy trwania: Warszawa – często 4–5 lat (duże obłożenie, tysiące spraw); mniejsze ośrodki – szybciej (czasem 6–24 miesiące do I instancji).
  • Fakt: Zabezpieczenia różne (zależy od sprawy); możliwość wieloaspektowych pozwów (kilka tez alternatywnie).
  • Fakt: Analiza umowy przed decyzją pozwala:
    • świadomie nie podpisywać aneksów (albo podpisać – jeżeli analiza nie wykazuje dźwigni),
    • przygotować strategię pozwu (jakie klauzule, jakie żądania).

„Pozwy można składać hybrydowo… sędzia może zwrócić uwagę na inny aspekt.”

Wybór kancelarii – doświadczenie i transparentność kosztów

  • Fakt: Wskazane kryteria: doświadczenie w danym banku/produkcie, przejrzysta umowa z klientem, brak „ukrytych” opłat (np. dojazdy, hotel), zrozumiałość wynagrodzenia (stała + success fee), sposób prowadzenia (czas przygotowania, komplet dokumentów).
  • Fakt: Ostrzeżenie przed umowami z niejasnymi zapisami kosztowymi (spory przeciw niektórym podmiotom o rozliczenia sukces fee).

Jakich roszczeń klienci realnie dochodzą?

  • Fakt: W SKD (konsumenckie) – zwrot kosztów, przeliczenie kredytu, zostaje czysty kapitał.
  • Fakt: W hipotecznych WIBOR – żądania zależą od analizy umowy i klauzul (np. abuzywność postanowień odsyłających do WIBOR, naruszenia obowiązku informacyjnego); możliwe różne konfiguracje (np. „odwiborowanie” vs. dalej idące żądania), ale to nie jest „prosta matryca” jak w CHF.
  • Fakt: Klienci – wg rozmowy – „nie chcą upadku umowy jako celu”, raczej „uczciwego rozliczenia”.

„Ci klienci chcą spłacić te kredyty… Oni po prostu chcą się czuć fair.”

Praktyczne wskazówki z rozmowy (cytaty/tezy uczestników)

  • Analiza umowy: „Nie ma jednej mapy klauzul – lepiej każdą umowę przeanalizować indywidualnie.”
  • Nie zwlekać bez powodu: „Analizę można zrobić już – a jeśli trzeba, czekać świadomie na dany wyrok TSUE.”
  • Aneksy/refinans: „Nie podpisywać automatycznie – najpierw analiza i porównanie całkowitych kosztów.”
  • Pozwy hybrydowe: „Można łączyć tezy – sąd może przyjąć jedną, inną odrzucić.”
  • Transparentność kancelarii: „Uważać na niejasne umowy i ukryte opłaty.”

Wnioski

  • Opinia Rzeczniczki TSUE (11.09) nie przesądza wyroków, ale otwiera drogę do badania klauzul umownych związanych z WIBOR (informowanie, ryzyko, koszty) – sama metoda liczenia wskaźnika nie jest jedynym kluczem.
  • Indywidualna analiza umowy (całość dokumentacji + harmonogramy) jest niezbędna – „listy klauzul” z internetu są niewystarczające.
  • BMR zmienił reżim wskaźników, ale data umowy nie eliminuje sporów – znaczenie ma sposób poinformowania i konkretne zapisy.
  • Aneksy na stałą stopę oferowane na „szczytach” stóp mogły okazać się niekorzystne; refinans wymaga chłodnej kalkulacji (okres, koszty, zapisy).
  • SKD dotyczy konsumenckich (gotówkowych) – nie „przenosi się” na hipoteczne WIBOR.
  • Czasy postępowań są długie (zwłaszcza Warszawa), ale strategia i zabezpieczenia mogą ograniczać ryzyka po drodze.
  • Klienci (wg rozmowy) dążą do uczciwego rozliczenia, nie „upadku wszystkiego”.

Tezy

  • Nie ma „automatu” na WIBOR: rozstrzygają klauzule umowne + obowiązek informacyjny, nie sam wskaźnik.
  • BMR ≠ tarcza: także po 2017 r. można badać zrozumiałość i kompletność informacji.
  • Mapy klauzul nie wystarczą: case-by-case jest koniecznością.
  • Aneksy „na szczytach” – ryzyko „zamrożenia” wysokiej stopy na lata.
  • Refinans bywa sensowny, ale nie „z automatu”; uważnie czytać nowe klauzule.
  • SKD – silna dźwignia w kredytach konsumenckich, nie hipotecznych WIBOR.
  • Czas postępowań – długi; pozwów hybrydowych warto używać dla elastyczności.
  • Celem klientów jest fair deal, nie „zniszczenie” umowy.

Dlaczego warto zapoznać się z filmem?

  • Wyjaśnia znaczenie opinii Rzeczniczki TSUE (11.09) dla kredytów WIBOR.
  • Pokazuje różnicę reżimów: BMR, SKD, hipoteczne WIBOR vs CHF/EUR.
  • Daje praktyczne kroki: analiza umowy, co oglądać w harmonogramach, kiedy myśleć o pozwie/aneksie.
  • Obnaża napięcie informacyjne: marketing banków vs prawo do pełnej informacji.
  • Tłumaczy strategie procesowe (pozwów hybrydowych, zabezpieczeń).
  • Uczy jak wybierać kancelarię i czytać umowy wynagrodzeń prawnych.
  • Uwrażliwia na ryzyko „stałej stopy” podpisanej w niekorzystnym momencie.
  • Porządkuje język i pojęcia (WIBOR, fixing, harmonogram, BMR, SKD).

Uwaga dot. przepisów powołanych w rozmowie:

  • [art. 69 „Prawo bankowe”] – obowiązki informacyjne wobec klienta co do ceny/usługi;
  • [art. 45 „Ustawa o kredycie konsumenckim” – SKD] – konsekwencje naruszeń przy kredytach konsumenckich.

Instytucje przywołane (linki):

 

Jak Ci się podobał ten wpis?

Średnia ocena 0 / 5. Liczba ocen: 0

Na razie brak ocen.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *