Wprowadzenie
W odcinku „Zagrożenia dla Polski. Kandydaci na prezydenta rozumieją geopolitykę?” prowadzący Piotr Zychowicz rozmawia z Jackiem Bartosiakiem – szefem Strategy and Future i jednym z czołowych polskich geopolityków. Tematem są: rola klasy politycznej w Polsce, geopolityczne wybory prezydenckie, strategiczne relacje z USA, Chinami i Rosją, a także propozycje wzmocnienia polskiej podmiotowości i współpracy regionalnej.
Opracowanie dzieli się na kluczowe sekcje odpowiadające głównym wątkom rozmowy:
- Wybory prezydenckie a geopolityka
- Rola Ukrainy i Międzymorza
- Relacje USA–Chiny
- Strategiczne propozycje wzmocnienia Polski
- Kanały komunikacji i przyszłość negocjacji
Każdy kluczowy fragment zawiera wierne cytaty w kursywie. W oddzielnej tabeli przedstawiono praktyczne propozycje Bartosiaka: koszty, partnerów i harmonogram. Na zakończenie sekcje: Wnioski, Tezy oraz Dlaczego warto zapoznać się z filmem?
1. Wybory prezydenckie a geopolityka
Rozmowa rozpoczyna się krytyką klasy politycznej: „nasza klasa polityczna… to są dzieci II Rzeczpospolitej, która jest państwem podwykonawczym…”.
Obaj rozmówcy zwracają uwagę na schematyczne pytania w debatach: „czy bardziej z Amerykanami, czy bardziej z Unią Europejską… Bo relacje są najważniejsze”. Według Bartosiaka kandydaci prezentują jednowymiarowe, przestarzałe wizje, nie podejmując prawdziwych wyzwań geopolitycznych.
„Nie widziałem w tych wyborach żadnej wizji, żadnego starcia wielkich pomysłów na Polskę, na jej bezpieczeństwo”.
Kluczowe momenty
- Krytyka „dzieci II RP” i braku ambicji strategicznych.
- Szablonowe odpowiedzi o relacjach z USA i UE.
- Brak debaty o realnych wyzwaniach geopolitycznych i wizji militarnej.
2. Rola Ukrainy i Międzymorza
Bartosiak podkreśla fundamentalne znaczenie Ukrainy w równowadze europejskiej: „Ukraińcy… tym odmową podporządkowania Trumpowi ustawili się w roli jedynej realnej siły zbrojnej Europy”.
Proponuje utworzenie naturalnej koalicji państw zagrożonych Rosją – Międzymorza – obejmującej Polskę, Ukrainę, państwa bałtyckie, Skandynawię i Turcję. Taka koalicja miałaby wspólne cele:
- wzmacnianie obrony antydronowej i przeciwrakietowej,
- rozwój przemysłu wojskowego i dronowego,
- koordynację działań hybrydowych.
„Trzeba stworzyć naturalną koalicję państw zagrożonych Rosją… rozszerzyć atencję strategiczną Rosji po szerokim perymetrze”.
3. Relacje USA–Chiny
W kontekście globalnym Bartosiak wskazuje, że Stany Zjednoczone przenoszą uwagę na zachodnią hemisferę i redukują zobowiązania w Europie: „Trump ugrzązł… nie uzyskali swoich celów i będą chcieli ponownie przymusić Chiny”.
Podkreśla, że kluczowa będzie lipcowa rundą negocjacji UE–Chiny i ewentualne cła amerykańskie. Polska może odgrywać rolę w wielowektorowej polityce handlowej:
- równoczesne relacje z USA, UE i Chinami,
- wsparcie inicjatyw inwestycyjnych,
- rozwój partnerstw technologicznych.
„Polska powinna napisać tajne memorandum o Chinach, tak jak świetne telegramy pisano w przeszłości”.
4. Strategiczne propozycje wzmocnienia Polski
Bartosiak przedstawia pięć kluczowych rekomendacji:
- Regionalna koalicja dronowa – wspólny program dronów dalekiego zasięgu z Ukrainą, Szwecją, Norwegią i Finlandią.
- Obecność wojskowa – Polska na Gotlandii, Szwecja na suwalskim korytarzu, wspólne patrole.
- Fundusz technologiczny – inwestycje w ukraiński przemysł obronny (tabela poniżej).
- Deregulacja rynku dronowego – ustawa „wilczka” umożliwiająca rozwój technologii dual-use.
- Strategia hybrydowa – protokoły reagowania na działania dezinformacyjne i sabotaże.
| Propozycja | Koszty (szac.) | Kluczowi partnerzy | Harmonogram |
|---|---|---|---|
| Koalicja dronowa | 200 mln EUR | UA, SE, NO, FI | 2025–2027 |
| Obecność wojskowa (Gotlandia etc.) | 150 mln EUR | SE, PL | 2025 |
| Fundusz technologiczny UA | 100 mln EUR | UA, PL | 2024–2026 |
| Deregulacja dronowa | 10 mln EUR | PL rząd, sektor prywatny | 2024 |
| Strategia hybrydowa | 5 mln EUR | >10 państw Międzymorza | 2024–2025 |
5. Kanały komunikacji i przyszłość negocjacji
Bartosiak odradza otwieranie dziś kanałów do Kremla: „Przed wojną należało mieć kanał, teraz… kanał sam się otworzy”. Zaleca budowę podmiotowości, która sama wygeneruje potrzebę kontaktu: polityka de facto, a nie tylko dyplomacja osobista.
„Politycy myślą, że rozmowami się załatwia… trzeba mieć realną zdolność i podmiotowość”.
Wnioski
- Polska klasa polityczna prezentuje przestarzałe, szablonowe podejście do geopolityki.
- Ukraina stała się kluczowym partnerem strategicznym Europy, a Międzymorze to naturalna koalicja obronna.
- USA przenoszą ciężar interesów na zachodnią hemisferę; Polska musi rozwijać politykę wielowektorową, także wobec Chin.
- Realne wzmocnienie to inwestycje w drony, obecność wojskowa w regionie i deregulacja rynku obronnego.
- Podmiotowość strategiczna wymaga budowy zdolności, a nie wyłącznie relacji osobistych.
Tezy
- Kandydaci na prezydenta ignorują rzeczywiste wyzwania geopolityczne, ograniczając się do relacji z USA i UE.
- Koalicja Międzymorza (PL, UA, państwa bałtyckie, Skandynawia, Turcja) to klucz do wzmocnienia bezpieczeństwa regionu.
- Polska powinna prowadzić politykę wielowektorową: równoczesne relacje z USA, UE i Chinami.
- Rozwój technologii dronowych i deregulacja sektora obronnego to strategiczne priorytety.
- Podmiotowość Polski wymaga budowy realnych zdolności, nie tylko negocjacji dyplomatycznych.
Dlaczego warto zapoznać się z filmem?
- Pokazuje, jak wybory prezydenckie ignorują kluczowe kwestie bezpieczeństwa.
- Wyjaśnia rolę Ukrainy jako filaru europejskiej obrony.
- Przedstawia koncepcję Międzymorza jako naturalnej koalicji obronnej.
- Omawia wpływ relacji USA–Chiny na bezpieczeństwo Europy i Polski.
- Zawiera konkretne rekomendacje wzmocnienia polskiej suwerenności strategicznej.
- Obala mit polityki opartej wyłącznie na relacjach osobistych i kontraktach zbrojeniowych.
- Ujawnia mechanizmy kosztów transakcyjnych wielkich mocarstw.
- Dostarcza narzędzia do zrozumienia, jak działa geopolityka praktyczna.